بررسی و تحلیل عوامل تاثیرگذار بر فرم سفال سیلک و شوش

تردیدی نیست که دست کم بخشی از دانسته های ما از فرهنگ اقوام پیش از تاریخ، محصول پژوهش باستان شناسان و مورخان هنر بر روی سفال است. بخشی از پژوهش های پیرامون سفال پیش از تاریخ ایران متمرکز بر مطالعات نقشمایه ها بوده است. پژوهشگران از طریق تحلیل و مقایسه نقوش، به تبیین و تفسیرِ جهان بینی و شیوه زیستن مردمان آن روزگار پرداخته اند. اما پژوهش ها پیرامون فرم سفال تنها با بررسی ساختار و ترکیبات و مطالعات مربوط به گاهنگاری همراه بوده است و گاه حتی در برخی موارد تنها به ارائه تصاویر از سفال ها بسنده شده. در این پژوهش ویژگی های فرهنگی دو تمدن شوش و سیلک با استفاده از فرم مورد بررسی قرار گرفته است. کوشش شده به این پرسش پاسخ داده شود که به چه علت برخی فرم ها بیش تر تولید یا تکرار می شده اند و اساساً رابطه میان این تکرار و مسائل فرهنگی چیست. برای این منظور از سه منظر متفاوت به موضوع پرداخته شده است. نخست از طریق تاثیر کشاورزی و توسعه آن در میان اقوام از دوران نوسنگی تا آغاز شهرنشینی. سپس از طریق بررسی تاثیر مذهب ها و آیین ها، و در نهایت از طریق بررسی طبقات اجتماعی. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که بررسی فرم نیز می تواند در تحلیل و تفسیر جهان بینی و زندگی اقوام پیش از تاریخ همچون نقشمایه، موثر باشد و سرنخ هایی از فرهنگ و زندگی ساکنین آن منطقه به دست دهد. سرنخ هایی که گاه از آیین ها شناختی به دست می دهند و گاه از مسائل اجتماعی. شیوه این پژوهش بر روش توصیفی_تحلیلی استوار بوده و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای می باشد. استناد مطالعات انجام گرفته در این پژوهش به گزارش های باستان شناسی است که از چندین دهه پیش به این سو در مورد سفالِ ایران صورت گرفته است. در این پژوهش مطالعه مذاهب و آیین ها و حتی اساطیر و طبقات اجتماعی در به دست دادن نتایج نقش اساسی ایفا نموده است. بنابراین در بخش هایی از آن با نوعی خوانش میان متنی نیز مواجه خواهیم بود که یکی از راه های مطلوب جهت رسیدن به پاسخ پرسش های پژوهش پیش رو است.